DICIONÁRIO DE EXPRESSÕES E FRASES LATINAS

Compilado por HENERIK KOCHER

Home - Introdução - Bibliografia - Abreviaturas

A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  VZ

Q1  Q2  Q3  Q4  Q5  Q6  Q7  Q8  Q9  Q10  Q11 Q12

Q5: 801-1000

801. Qui dolore premitur, remedium quaerat. [Medina 584] Quem é atacado pela dor, procure remédio. A quem dói o dente, que vá ao dentista.

801a. Qui dominus est soli, dominus est caeli et inferorum. [C.Demolombe, Cours de Code Civil 5.214] Quem é dono do solo, é dono do céu e do que está dentro da terra.

802. Qui domum intraverit nos potius miretur quam supellectilem nostram. [Sêneca, Epistulae Morales 5.7] Quem entrar em nossa casa, que nos admire mais do que aos nossos móveis.

803. Qui dormientem necat, absentem ulciscitur. [Publílio Siro] Quem mata um homem que dorme, vinga-se de um ausente.

804. Qui dormit, non peccat. [Gaal 1368] Quem dorme, não peca.

805. Qui dubitat ulcisci, improbos plures facit. [Publílio Siro] Quem hesita em punir aumenta o número dos atrevidos. Perdoar ao mau é dizer-lhe que o seja. VIDE: Criminis indultu secura audacia crescit. Qui culpae ignoscit uni, suadet pluribus. Qui ulcisci dubitat, improbos plures facit.

806. Qui dum saturatus aliquid asservat, inops paupertati succurret. [Pereira 119] Quem, quando está na abundância, guarda alguma coisa, quando está carente, alivia a pobreza. Quem guarda, acha. Guarda o que não presta, acharás o que precisas.

807. Qui duos insectatur lepores, neutrum capit. [Apostólio 14.3] Quem corre a duas lebres, não apanha nenhuma. Quem duas lebres caça, uma perde, a outra passa. Quem tudo quer tudo perde. Qui duos lepores sequitur, neutrum capit. [DAPR 790] Qui duos sectatur lepores, neutrum capiet. [Pereira 120] VIDE: Ad duo festinans, neutrum bene peregeris. Duos insequens lepores, neutrum capit.

808. Qui duram callet pauperiem pati? [Horácio, Carmina 4.9.47] Quem sabe suportar a dura pobreza?

809. Qui durioribus laboribus corpus exercent, plus alimentorum assumant necesse est, ut corpus laboribus ferendis par esse queat. [Nenter 97] É preciso que aqueles que submetem o corpo a trabalhos mais severos, tomem mais alimentos, para que o corpo fique preparado para suportar os trabalhos.

810. Qui e nuce nucleum esse vult, frangat nucem. [Plauto, Curculio 55] Quem quer comer a amêndoa, quebra a noz. Quem quer uste, que lhe custe. Não se pescam trutas a bragas enxutas. Não há lucro sem trabalho. VIDE: Absque labore nihil. Dii nobis laboribus omnia vendunt. E nuce nucleum qui esse vult, frangit nucem. Frangat nucleum qui vult nucem. Frange nucis tegmen, si cupis esse nucem. Nucleum qui esse vult, frangit nucem. Qui vult esse nucleum, frangat nucem. Qui vult nucleum, frangat nucem.

811. Qui ebrium ludificat, laedit absentem. Quem zomba de um bêbedo faz mal a um ausente. VIDE: Absentem laedit cum ebrio qui litigat.

812. Qui educat, pater magis quam qui genuit. [Epígrafe de fábula de Fedro 3.15] Quem cria é mais pai do que quem gerou.

813. Qui egent lucerna, infundunt oleum. [Plutarco / Grynaeus 281] Quem precisa da lâmpada, coloca o azeite. Quem precisa de candeia, que traga azeite. Quem quiser comer depene. Qui eget lucerna, infundit oleum. VIDE: Infundant oleum qui egent lucerna. Lucerna qui indigent, oleum affundunt. Qui lucerna egent, infundant oleum.

814. Qui eget, in turba versetur. Quem tiver necessidade, viva no meio da multidão. Quem tem necessidade, vive na cidade. VIDE: Ibi quaestus est, ubi sit hominum frequentia.

815. Qui enim diligit proximum, legem implevit. [Vulgata, Romanos 13.8] Aquele que ama o próximo, tem cumprido com a lei.

816. Qui enim habet, dabitur illi; et qui non habet, etiam quod habet, auferetur ab eo. [Vulgata, Marcos 4.25] Ao que já tem, dar-se-lhe-á, e ao que não tem, ainda o que tem se lhe tirará. Qui enim habet, dabitur illi; et quicumque non habet, etiam quod putat se habere, auferetur ab illo. [Vulgata, Lucas 8.18] Àquele que tem, lhe será dado, e ao que não tem, ainda aquilo mesmo que entende ter lhe será tirado. VIDE: Omni enim habenti dabitur, et abundabit; ei autem qui non habet, et quod videtur habere, auferetur ab eo.

817. Qui enim nimium invigilat, interdum dormitat. [Bacon, Sermones Fideles, De Mora] Quem vigia demais, às vezes cochila. VIDE: Aliquando bonus dormitat et Homerus. Aliquando dormitat et Homerus. Dormitat et Homerus. Indignor quandoque bonus dormitat Homerus. Interdum etiam bonus dormitat Homerus. Quandoque bonus dormitat Homerus.

818. Qui enim non est adversum vos, pro vobis est. [Vulgata, Marcos 9.39; Lucas 9.50] Quem não é contra vós é por vós. VIDE: Qui non est mecum, contra me est.

819. Qui enim sic credit ut loquitur, etsi non vera loquitur, fideliter loquitur, qui autem non credit quae loquitur, etsi vera loquitur, infideliter loquitur. [S.Agostinho, Epistulae 110.3] Quem acredita no que diz, mesmo que não diga a verdade, fala lealmente, mas quem não acredita no que diz, mesmo que fale a verdade, fala deslealmente.

820. Qui enim vindicat, sentit. [Publílio Siro] Quem castiga sente.

821. Qui ergo alium doces, teipsum non doces. [Vulgata, Romanos 2.21] Tu que ensinas a outro, não ensinas a ti mesmo.

822. Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. [Vulgata, João 3.31] O que vem da terra, é da terra, e fala da terra. VIDE: Qui de terra est, de terra loquitur.

822a. Qui est pulcher, non est in toto pauper. Quem é belo, não é totalmente pobre. Mulher bonita nunca é pobre.

822b. Qui est sanus, est dives. Quem tem saúde, é rico.

823. Qui estis vos? Unde et quando venistis? Ubi tamdiu latuistis? [Tertuliano / Bernardes, Nova Floresta 5.218] Quem sois vós? Donde e quando viestes? Onde estivestes escondidos até agora?

823a. Qui alieno se induit, cito se spoliat. Que se veste com a roupa alheia, logo se despe. Quem o alheio veste, na praça o despe. VIDE: Aliena ornatus veste nudatus contumeliose abit.

824. Qui ex errore imperitae multitudinis pendet, hic in magnis viris non est habendus. [Cícero, De Officiis 1.19] Quem se submete à insensatez da multidão ignorante não deve ser considerado entre os grandes homens.

825. Qui exspectat ut rogetur, officium levat. [Publílio Siro] Quem aguarda ser solicitado, diminui o serviço prestado.

826. Qui extendit aquilonem super vacuum, et appendit terram super nihilum. [Vulgata, Jó 26.7 ] É Ele que extende o aquilão sobre o vácuo, e que suspende a terra no nada.

827. Qui extra continentia urbis est, abest. [Digesta 50.16.173.1] Quem está fora dos limites da cidade, está ausente.

828. Qui facile credit, facile quoque fallitur idem. [Palingênio / Binder, Thesaurus 2772] Quem confia com facilidade, também é enganado com facilidade. Quem crê de ligeiro, água lhe cai no seio. Qui facile credit, facile decipitur. [DAPR 199] VIDE: Nunquam recte facit, qui cito credit. Qui cito credit, cito perit. Qui leviter credit, deceptus saepe redit. Qui leviter credit, deceptus cito recedit.

829. Qui facile iurat, facile peierat. [Decretalia 2.26] Quem jura com facilidade, com facilidade perjura. Quem jura, mente.

830. Qui facilis est in promittendo, difficilis est in praestando. Quem é fácil no prometer, é difícil no cumprir. Quem muito promete, pouco dá. Prometer e cumprir, caso é de estranhar. VIDE: Dum aureos montes pollicetur, nec aereum nummum producit. Parum tribuunt qui multa promittunt.

831. Qui facit per alium, est perinde ac si faciat per se ipsum. [Jur / Rezende 5522] Quem pratica um ato por intermédio de outrem, é como se o praticasse pessoalmente. Qui facit per alium, facit per se. [Jur / Broom 670; Maloux 287] Qui facit per alteum, facit per se. [Henderson 358] VIDE: Qui per alium facit per seipsum facere videtur. Utrique sunt fures, et qui accipit, et qui furatur.

831a. Qui facit sex, faciet septem. Quem faz seis, fará sete. Quem faz uma vez, faz duas e três.

832. Qui faciunt omnia quae licent, cito facient quae non licent. Quem faz tudo que é permitido, logo fará o que não é permitido. VIDE: Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt.

833. Qui fallit mille, a solo fallitur ille. [Binder, Thesaurus 2773] Quem engana mil, é enganado por um só.

834. Qui falsum nesciens allegavit, falsi poena non tenetur. [Jur] Quem alegou o falso sem o saber, não está sujeito à pena de falsidade. Qui falsum nesciens allegavit, ad falsi poenam minime teneatur.

835. Qui famae credit, saepe mentitur cum fama. [Gaal 911] Quem dá crédito ao boato, muitas vezes mente com boato.

836. Qui favoris gloriam veri petit, animo magis quam voce, laudari volet. [Sêneca, Thyestes 209] Quem aspira a glória de uma verdadeira popularidade preferirá o elogio do coração ao da palavra.

837. Qui felicem mutat statum, ne aegre ferat fortunae casum. [Pereira 118] Quem modifica uma situação que lhe é favorável, não se zangue com a mudança de sorte. Quem bem está e mal escolhe, por mal que lhe venha, não se anoje. O melhor é inimigo do bom. VIDE: Bene qui stat, non moveatur. Regula certa datur, bene qui stat, non moveatur.

838. Qui fert malis auxilium post tempus dolet. [Fedro, Fabulae 3.25.1] Quem presta auxílio aos maus, depois de pouco tempo sofre. Cria o corvo, tirar-te-á o olho. VIDE: Pereunt auxilium qui dant suis hostibus.

839. Qui festinat ad divitias, non erit insons. [Bacon, De Divitiis 1] Quem se precipita às riquezas, não será inocente. VIDE: Qui autem festinat ditari non erit innocens.

840. Qui festinus est pedibus, offendet. [Vulgata, Provérbios 19.2] Quem tem pés apressados, tropeçará. Quem corre, cai. VIDE: Qui nimis propere, minus prospere.

841. Qui fide iubet, haud raro dolet. Quem dá fiança, com freqüência sofre. Quem promete, em dívida se mete. Não fies, nem confies, nem filho de outro cries. VIDE: Debita promissum parit. Sponde, noxa praesto est.

842. Qui fidelis est in minimo, et in maiori fidelis est. [Vulgata, Lucas 16.10] O que é fiel no menos também é fiel no mais. Qui fidelis est in minimo, et in maximo est. [Schottus, Adagialia Sacra 81]

843. Qui fidem fefellit in minimis, ei ne maxima committas. [Gaal 1560] A quem te enganou nas coisas pequenas, não lhe confies as grandes. Quem rouba um cesto, rouba um cento. VIDE: Obolorum fur tandem fit marsupiorum raptor. Qui in modico iniquus est, et in maiori iniquus est. Qui taurum sustulit, vitulum tollere potest. Qui tulerit vitulum, ille potest et tollere taurum. Qui vitulum tollit, taurum subducet et idem.

843a. Qui fidem laedit, oppugnat omnium commune praesidium. Quem desrespeita a confiança, põe em risco a segurança de todos.

844. Qui fingit sacros auro vel marmore vultus, non facit ille deos: qui rogat, ille facit. [Marcial, Epigrammata 8.24.5] Quem esculpe imagens sagradas de ouro ou de mármore, não faz deuses; quem os faz é quem os cultua.

845. Qui fodit foveam, incidet in illam. [Rezende 5524] Quem cava o fosso, nele cairá. Quem arma a esparrela, às vezes cai nela. Qui fodit foveam, incidet in eam, et qui volvit lapidem, revertetur ad eum. [Vulgata, Provérbios 26.27] Aquele que abre a cova cairá nela, e aquele que volveu a pedra, ela cairá sobre ele. Qui foveam fodit, incidet in eam, et qui statuit lapidem proximo, offendet in eo. [Vulgata, Eclesiástico 27.29] Qui fratri suo parat foveam, ipse incidet in illam. [Beda, Proverbiorum Liber] Quem prepara cova para seu irmão cairá nela. VIDE: Captantes capti sumus. Captores saepe ipsi capiuntur. Incidit in foveam qui primus fecerat illam. Incidit in foveam quam fecit. Praecaveat lapsum qui fratri suffodit antrum. Qui laqueum alii ponit, peribit in illo. Qui struit insidias alii, sibi damna dat ipse. Suo ipsius laqueo captus est. Suo laqueo captus est.

846. Qui fortasse de alieno neglegentes, certe de suo diligentes erunt. [Plínio Moço, Epistulae 4.13.8] Os que provavelmente serão descuidados com o alheio, certamente serão cuidadosos com o próprio.

847. Qui fortiter emungit, elicit sanguinem. [Bacon, De Officio Iudicis 2] Quem assoa o nariz com força, tira sangue. VIDE: Emungens acrius elicet sanguinem. Qui vehementer emungit elicit sanguinem.

848. Qui fratri providet, se ipse curat. [Medina 656] Quem olha pelo seu irmão, cuida de si próprio. Quem dá ao pobre, empresta a Deus. VIDE: Deo dat, qui pauperi dat. Qui benigne seminat, benigne metet. Qui dat pauperi non indigebit. Qui largitur pauperi, Domino foeneratur.

849. Qui frumentum necessariumque commeatum non praeparat, vincitur sine ferro. [Vegécio, Epitoma Rei Militaris 3.26] Quem não prepara o trigo e as provisões necessárias, é vencido sem armas.

850. Qui fuerit lenis, tamen haud bene creditur amni. [Walther 24190 / Tosi 214] Não se deve confiar em nenhum rio, mesmo que seja calmo. Águas tranqüilas, águas profundas. Água silenciosa, a mais perigosa. Cuidado com o homem que não fala e com o cão que não ladra. VIDE: Aqua profunda est quieta. Altissima quaeque flumina minimo labuntur sono. Flumina tranquillissima saepe sunt altissima. Gurgite sub leni fallit metuenda vorago. Quamvis sint lenta, sint credulla nulla fluenta. Quietae aquae non credere. Qua flumen placidum est, forsan latet altius unda.

851. Qui fugerit a facie pavoris, cadet in foveam. [Vulgata, Jeremias 48.44] O que fugir diante do medo, cairá no fosso.

852. Qui fugiebat, rursus proeliabitur. [Tertuliano, De Fuga in Persecutione 10.1] Quem fugiu, logo voltará a combater. Mais vale correr que morrer. Qui fugerit, rursum ille praeliabitur. [Manúcio, Adágia 415] Qui fugit, rursus ille praeliabitur. [Eiselein 175] VIDE: Miles fugiens iterum pugnare potest. Pugnabit iterum quisquis aufugit semel. Vir fugiens, et denuo pugnabit.

853. Qui fugit, huic hosti patulum protendito pontem. [Collins 25] Ao inimigo que foge, mostre-lhe uma grande ponte. A inimigo que foge, ponte de prata. VIDE: Fugientem hostem adiuva. Hosti non solum dandam esse viam fugiendi verum etiam muniendam. Qua fugiunt hostes, via munienda est. Via hostibus munienda, qua fugiant.

854. Qui fugit molam, fugit farinam. [Apostólio 15.52] Quem foge do moinho foge da farinha. Quem foge do moinho não tem fubá. Quem foge do trabalho foge do ganho. Qui fugit molam, farinam non invenit. [Schrevelius 1175] Quem foge do moinho não acha farinha. VIDE: Absque labore nihil. Devitat quicumque molam, fugit ille farinam. Dii bona laboribus vendunt. Farinam fugit quicumque molam vitat. Molam qui vitat, farinam vitat. Qui refugit industriam, non fruetur emolumentis. Qui vitat molam, vitat farinam. Quicumque molam fugit, ille farinam.

855. Qui fugit patellam, cadit in prunas. [Tosi 1560] Quem foge do prato, cai nas brasas. Saltar da sertã e cair nas brasas. Fugiu do lobo, caiu no arroio. Fugiu do alcaide, caiu no meirinho. VIDE: Cineres evitans, in carbones incidi. De calcaria in carbonariam pervenire. De fumo ad flammam. Fugientes fumum in ignem incidimus. Fumum fugiens, in ignem incidi. Fumum fugi, in ignem incidi. Incidit in flammas, cupiens vitare favillas. Incidit in prunas, cupiens vitare patellam.

855a. Qui fuit hic asinus, non fiet in urbe caballus. Quem aqui era asno, na cidade não se tornará cavalo. Burro que vai a Santarém, burro vai e burro vem. VIDE: Animum debes mutare, non caelum. Bos bos dicetur, terris ubicumque videtur. Lutetiam si quis asinum mittat, equum non redire.

856. Qui fuit in furno, socium sibi quaerit in illo. [Binder, Thesaurus 2775] Quem está no forno, procura companheiro lá dentro. Cuida o ladrão que todos são de sua condição. Qui fuit in furno, pares suos inibi quaerit. Quem está no forno, procura seus iguais ali mesmo.

856a. Qui fuit incautus, multa fit luce peritus. Quem foi imprudente, com o tempo fica experiente. Com o tempo vem o tento. Com o tempo, conselho. VIDE: Aetate sapimus rectius. Arescit gramen, veniente autumno.

857. Qui fuit rana nunc est rex. [Petrônio, Satiricon 77.6] Quem foi rã, agora é rei. Ontem vaqueiro, hoje cavalheiro. VIDE: A caula ad aulam. Amicus vester, qui fuit rana, nunc est rex. Hodie nihil, cras omnia. Qui nullus hodie, cras erit vel maximus.

857a. Qui furatur, furcam sibi polliceri debet. Quem furta, deve prometer a si uma forca.

857b. Qui furatur ovum, et bovem furabitur. Quem furta um ovo, furta um boi. Quem rouba um cesto, rouba um cento. VIDE: Qui vitulum tollit, taurum subducet et idem.

858. Qui furtim accipit, palam exsolvit. [Pereira 120] Quem pega escondido, devolve em público. Quem o alheio veste, na praça o despe. VIDE: Aliena ornatus veste nudatus contumeliose abit.

859. Qui genus iactat suum, aliena laudat. [Sêneca, Hercules Furens 340] Quem sua geração gaba, coisa alheia louva. VIDE: Aliena laudat, qui genus iactat suum. Non genus virum ornat.

860. Qui gladio ferit, gladio perit. [Rezende 5528] Quem fere com a espada, pela espada morre. Quem com ferro mata, com ferro morre. Quem com ferro fere, com ferro será ferido. Qui gladio percutit, gladio morietur. [S.Agostinho, Sermones 4] Qui gladio utitur, gladio peribit. VIDE: Neque enim lex aequior ulla est quam necis artifices arte perire sua. Omnes enim qui acceperint gladium, gladio peribunt. Per quae peccat quis, per haec et torquetur. Qui in gladio occiderit, opportet eum gladio occidi. Quicumque gladio utitur, gladio peribit.

861. Qui grate beneficium accipit, primam eius pensionem solvit. [Sêneca, De Beneficiis 11.22.1], Quem recebe um benefício com gratidão, paga a primeira prestação de seu débito.

862. Qui gratum dat ave, responsum fertque suave. [DAPR 578] Quem dá um alô gentil, recebe uma resposta amável. A palavra doce multiplica os amigos. Boas palavras custam pouco e valem muito. VIDE: Bonum est etiam bona verba inimicis reddere. Dulcis sermo multiplicat amicos. Ut salutas, ita salutaberis. Ut salutamus, ita resalutamur.

863. Qui gravi morbo correpti dolores non sentiunt, iis mens aegrotat. [Hipócrates / Bacon, Advancement of Learning 2.22.1] Aqueles que, afligidos de grave doença, não sentem dores, estão doentes da mente.

863a. Qui habet amarum os, non potest sputare dulcia. Quem tem boca amarga, não pode cuspir coisas doces.

864. Qui habet aures audiendi, audiat. [Vulgata, Mateus 11.15; 13.9. Marcos 4.9] O que tem ouvidos de ouvir ouça. Qui habet aurem, audiat. [Vulgata, Apocalipse 2.29] Qui habet aures, audiat. [Vulgata, Mateus 13.43] VIDE: Si quis habet aures audiendi, audiat.

865. Qui habet commoda, ferre debet et onera. [Jur] Quem tem as vantagens deve suportar também os encargos. Qui habet commoda, ferre debet onus. Qui habet commoda, habet et onera. Quem tem as vantagens, tem também os encargos. VIDE: Eum sequantur incommoda qui habet commoda. Secundum commoda, quae quisque sentit, ita onus subire tenetur.

866. Qui habet malum vicinum habet malum matutinum. [Albertano da Brescia, Liber de Amore 2.8] Quem tem mau vizinho, tem manhã ruim. De vizinho ruim, nem o diabo quis saber. Guarda-te de mau vizinho e de homem mesquinho. VIDE: Noxa malus vicinus. Prius vendas domum quam maceras iuxta malum vicinum. Primum vendas domum quam maneas iuxta malum vicinum. Vicinus bonus, ingens bonum; vicinus malus, ingens malum.

867. Qui habet sponsam, sponsus est. [Vulgata, João 3.29] O que tem a esposa é o esposo.

867a. Qui habet tempus et patientiam, bene ducit omnia ad bonum finem. Quem tem tempo e paciência, conduz tudo a bom termo.

868. Qui habet tempus, habet vitam. Quem tem tempo, tem vida.

869. Qui haeret in littera, haeret in cortice. [Jur / Broom 533] Quem se prende à letra, se prende à pele. (=Quem considera somente a letra de um instrumento, fica somente na superfície, não se aprofunda em seu significado).

870. Qui homo mature quaesivit pecuniam, nisi eam mature parsit, mature esurit. [Plauto, Curculio 385] Quem ganhou dinheiro cedo, se não economizou cedo, cedo passa fome. VIDE: Festo die si quid prodegeris, profesto egere liceat, nisi peperceris.

871. Qui honorat patrem suum, vita vivet longiore. [Vulgata, Eclesiástico 3.7] O que honra o seu pai, viverá uma vida mais longa.

872. Qui honorat parentes suos, seipsum honorat. Quem honra seus pais, a si mesmo se honra.

873. Qui honorat, seipsum honorat. [Grynaeus 545] Quem respeita, a si mesmo respeita. Quem honras faz, cortesias merece. VIDE: Honorans alios, se ipsum honorat.

874. Qui iacet in terra, non habet unde cadat. [Rezende 5534] Quem jaz no chão, não tem de onde cair. Ninguém pode perder o que nunca teve. Qui iacet in plano, non habet unde cadat. [J.M.Fleischner, Handbüchlein 66] VIDE: Tutior in terra locus quam turribus altis: qui iacet in terra non habet unde cadat.

875. Qui ignorat, ignorabitur. [Polydorus, Adagia] Quem o ignora, será ignorado. VIDE: Si quis autem ignorat, ignorabitur.

876. Qui ignorat quantum solvere debeat, non potest improbus videri. [Jur / Black 1481] Quem não sabe quanto deveria pagar, não pode ser considerado desonesto. VIDE: Non potest improbus videri, qui ignorat quantum solvere debeat.

877. Qui ignoratis quid erit in crastino. [Vulgata, Tiago 4.14] Vós não sabeis o que sucederá amanhã.

878. Qui imponit stulto silentium, iras mitigat. [Vulgata, Provérbios 26.10] Aquele que impõe silêncio a um insensato, apazígua as contendas.

879. Qui in acie pro re publica perimuntur semper per gloriam vivere intelleguntur. [VES 54] Acredita-se que os que morrem pelo seu país no campo de batalha, viverão sempre por sua glória.

879a. Qui in alto sedem struit, misere ex alto ruit. Quem constrói sua morada no alto, infelizmente do alto cai. Quem mais alto subir, de mais alto vai cair.

880. Qui in altum mittit lapidem, super caput eius cadet. [Vulgata, Eclesiástico 27.28] Quem atirar uma pedra para o alto, na própria cabeça lhe cairá. Quem cospe para o céu, na cara lhe cai. VIDE: In exspuentis recidit faciem, quod in caelum exspuit. In faciem recidit, quidquid in astra iacit. Sagitta in caelum excussa in ferientem recidet.

881. Qui in amorem praecipitavit, peius perit quam si saxo saliat. [Plauto, Trinummus 236] Quem se apaixonou, desgraça-se mais do que se saltasse de um penhasco.

882. Qui in ius dominiumve alterius succedit, iure eius uti debet. [Digesta 50.17.177] Que sucede no direito ou na propriedade de outra pessoa, deve usar do direito dela.

883. Qui in gladio occiderit, opportet eum gladio occidi. [Vulgata, Apocalipse 13.10] Aquele que matar à espada, à espada deve ser morto. Quem com ferro fere, com ferro será ferido. Quem com ferro mata, com ferro morre. VIDE: Omnes enim qui acceperint gladium, gladio peribunt. Qui gladio ferit, gladio perit. Qui gladio percutit, gladio morietur. Quicumque gladio utitur, gladio peribit.

884. Qui in homine calamitoso est misericors, meminit sui. Quem se compadece de um homem que sofre, lembra-se de si mesmo. VIDE: Homo, qui in homine calamitoso est misericors, meminit sui.

885. Qui in modico iniquus est, et in maiori iniquus est. [Vulgata, Lucas 16.10] O que é injusto no pouco, também é injusto no muito. Quem não é leal no pouco, não fies dele no muito. Quem rouba um cesto, rouba um cento. Qui in modico iniquus est, etiam in multo iniquus erit. VIDE: Obolorum fur tandem fit marsupiorum raptor. Qui fidem fefellit in minimis, ei ne maxima committas.

886. Qui in pergula natus est, aedes non somniatur. [Petrônio, Satiricon, 74.14] Quem nasceu em cabana, não sonha com palácio.

886a. Qui in publico aedificat, multorum censuris patit. [Hartleben, Dictionarium Paroemiarum 49] Quem constrói em local público, sofre muitas censuras. Quem faz casa na praça, uns dizem que é alta, outros, que é baixa. VIDE: Mille docent hominem prope callem qui struit. Qui struit in callem, multos habet ille magistros.

887. Qui in sacrario operantur, quae de sacrario sunt, edunt. [Vulgata, 1Coríntios 9.13] Os que trabalham no santuário comem do que é do santuário. Quem serve o altar, dele deve comer. O abade onde canta, daí janta. VIDE: Qui altari deserviunt, cum altari participant. Qui altari servit, de altari manducat.

888. Qui in solem venit, licet non in hoc venerit, colorabitur. [Sêneca, Epistulae Morales 108.4] Quem vem para o sol, embora não venha para isso, ficará queimado.

889. Qui in vero dubitat, male agit cum deliberat. [Publílio Siro] Quem não acredita na verdade, erra quando toma uma decisão.

890. Qui in vino indulget, quemque alea decoquit, ille in venere putret. Apodrece na concupiscência quem se entrega ao vinho e o dado arruína. Os três perigos da alma: mundo, diabo e carne. Três coisas matam o homem: moças, dados e cominos de odre. VIDE: Alea, vina, Venus, per quae sum factus egenus.

891. Qui incipit dubitare, incipit sapere. [Aristóteles / K.W.Wójcicki, Biblioteka 127]. Quem começa a duvidar, começa a saber. Quem duvida, não se engana. VIDE: Dubium sapientiae initium.

892. Qui inimico parcit, exitium sibi arcessit. [K.W.Wójcicki, Biblioteka 127]Quem poupa o inimigo, chama a própria desgraça. Quem seu inimigo poupa, às mãos lhe morre. VIDE: Hostis, etiam si vilis, nunquam contemnendus.

893. Qui inimicum palam despicit, in suam perniciem accendit. [Branco 736] Quem ostensivamente despreza seu inimigo, provoca a própria desgraça. Quem seu inimigo poupa, nas mãos lhe morre. VIDE: Hostis, etiam si vilis, nunquam contemnendus. Saepe contemptus hostis cruentus certamen edidit.

893a. Qui inquirit quid in se dictum sit, se ipse inquietat. Quem procura saber o que dizem dele, tira o próprio sossego. Quem escuta, de si ouve. VIDE: Non vis esse iracundus? ne sis curiosus.

894. Qui intellegit alienum se possidere, mala fide possidet. [Digesta 41.3.38, adaptado] Quem sabe que está de posse de coisa alheia, possui de má fé.

894a. Qui intellegit periculum, is novit cavere periculum. Quem reconhece o perigo, sabe precaver-se.

895. Qui interrogatus cur possideat, responsurus sit "quia possideo". [Digesta 5.3.12] Ele, interrogado por que possui, deverá responder “porque tenho a posse”. VIDE: Possideo, quia possideo.

896. Qui inutilis est omnibus, sibi utilis esse non potest. [Frei João dos Prazeres, Abecedário Real 72] Quem é inútil a todos, não pode ser útil a si.

897. Qui invenit amicum, invenit thesaurum. [DAPR 57] Quem encontrou um amigo encontrou um tesouro. Aqueles são ricos, que têm amigos. VIDE: Beatus qui invenit amicum verum. Qui autem invenit illum, invenit thesaurum.

898. Qui invenit mulierem bonam invenit bonum. [Vulgata, Provérbios 18.22] Aquele que achou uma mulher boa, achou o bem. VIDE: Mulier bona et pulchra ornamentum est viro suo. Uxorem caram qui se cognoscit habere, hic credit quod sit melior omne muliere.

899. Qui invenit thesaurum, invenit et amicos. Quem acha um tesouro, acha também amigos. Quem tem dinheiro, tem graça e amigos. VIDE: Amicos pecuniae faciunt.

900. Qui investigator est malorum, opprimetur ab eis. [Vulgata, Provérbios 11.26] Quem investiga os maus, será oprimido por eles. Quem muito apura pouco dura. VIDE: Non expedit omnia videre, omnia audire. Qui malignos sermones inquirit, se ipse inquietat. Qui nimis inquirit, multa pericla subit.

901. Qui invident, egent; illis quibus invidetur, i rem habent. [Plauto, Truculentus 719] Os que invejam são necessitados; os invejados são os que têm abundância.

902. Qui invidet, minor est. [Plínio Moço, Epistulae 6.17.4] Quem tem inveja, admite sua inferioridade.

903. Qui invitus servit, fit miser, servit tamen. [Publílio Siro] Quem serve contra a vontade é infeliz, mas, ainda assim, serve.

904. Qui ipse se contemnit, in eo est indoles industriae. [Plauto, Trinummus 322] Quem nunca está contente consigo tem inclinação para o esforço.

905. Qui ipse sibi sapiens esse non potest, nequicquam sapit. [Eiselein 519] Quem não pode saber para si, nada sabe. Nada sabe quem para si não sabe. Qui ipsi sibi sapiens prodesse non quit, nequidquam sapit. [Ênio, Medea / Cícero, Ad Familiares 7.6] Um sábio que não sabe resolver os próprios problemas, nada sabe. VIDE: Nequicquam sapere sapientem, qui ipse sibi prodesse non quiret. Sapiens sibi sapiat. Sapit nequicquam, qui sibi ipsi non sapit.

906. Qui iuramentum a malo viro postulat, insanit. [Jur] Está louco quem exige juramento de um homem desonesto.

907. Qui iure suo utitur, nemini facit iniuriam. [Jur / Black 1481; Broom 302]; Quem usa de seu direito não prejudica ninguém. Qui iure suo utitur, neminem laedit. [Rezende 5535; Maloux 143] VIDE: Iure suo qui utitur nemini iniuriam facit. Nullus videtur dolo facere, qui iure suo utitur. Qui de iure suo utitur, nemini iniuriam facit. Qui utitur suo iure, laedit neminem.

908. Qui iusiurandum servat, quovis pervenit. [Publílio Siro] Quem cumpre a palavra chega aonde quiser.

909. Qui iussu iudicis aliquod fecerit, non videtur dolo malo fecisse, quia parere necesse est. [Jur / Coke / Black 1481] Quem fizer algo por ordem judicial não é considerado como ter usado de dolo, pois era sua obrigação obedecer.

910. Qui iustificat se sine culpa, culpam sibi efficit. [Erpênio, Sententiae Arabicae 53] Quem se defende sem ter sido acusado, acusa a si mesmo. Quem se escusa, se acusa. VIDE: Is qui se excusat, se accusat.

911. Qui laborat, orat. Quem trabalha, ora. Trabalhar é orar. VIDE: Bene orasse est bene studuisse. Laborare est orare. Ora et labora. Operatio fere idem est atque oratio.

912. Qui laboribus durioribus corpus exercent, appetitu maiore gaudent. [Nenter 3] Os corpos que realizam trabalhos mais duros, gozam de maior apetite.

913. Qui laqueum alii ponit, peribit in illo. [Vulgata, Eclesiástico 27.29] Quem arma um laço a outrem, cairá nele. Quem arma a esparrela, às vezes cai nela. VIDE: Captantes capti sumus. Qui fodit foveam, incidet in illam.

913a. Qui largitur pauperi, Domino foeneratur. Quem dá ao pobre, empresta a Deus. VIDE: Foeneratur Domino qui miseretur pauperis.

914. Qui lavat asinum, perdit aquam et saponem. [Erpênio, Adagia Arábica 64 / Rezende 5538] Quem lava um burro perde a água e o sabão. Quem lava focinho a burro preto perde sabão e tempo. Qui lavat caput asini, perdit saponem. Quem lava cabeça de burro, perde o sabão. VIDE: Asini caput ne laves nitro. Asino caput non laves sapone. Caput asini ne laves nitro. Nitro caput asini ne laves.

915. Qui legit, intellegat. [Vulgata, Mateus 24.15] O que lê entenda. Quem lê leia para saber; quem souber saiba para obrar.

916. Qui legitis flores et humi nascentia fraga, frigidus, o pueri, fugite hinc, latet anguis in herba. [Virgílio, Eclogae 3.92] Ó crianças que colheis flores e morangos que nascem no chão, fugi daqui, há uma fria cobra escondida no capim. VIDE: In ista vipera est veprecula. Latet anguis in herba. Plurimum doli ac fraudis latet. Vipera est in veprecula.

917. Qui leviter credit, deceptus saepe redit. [Rezende 5539] Quem confia com facilidade, muitas vezes é enganado. Quem crê de ligeiro, água lhe cai no seio. Qui leviter credit, deceptus cito recedit. [DAPR 199] Quem crê de ligeiro logo volta desiludido. VIDE: Fide, sed cui, vide! Qui facile credit, facile decipitur. Qui facile credit, facile quoque fallitur idem.

917a. Qui liber est, ipse per se ipsum agit, et non ab alio agitur. Quem é livre, age por si mesmo, e não é obrigado por outro a agir. VIDE: Non agit, sed agitur.

917b. Qui litem aufert, exsecrationem in benedictionem mutat. [Divisa] Quem acaba com uma briga, muda maldição em bênção.

918. Qui loquitur mendacia, peribit. [Vulgata, Provérbios 19.9] O que fala mentiras perecerá.

919. Qui lucerna egent, infundant oleum. [Pereira 120] Quem precisa da lâmpada, que coloque o azeite. Quem precisa de candeia, que traga azeite. Quem quiser comer depene. Qui lucerna egent, infundunt oleum. [Erasmo, Adagia 4.7.63] VIDE: Lucerna qui indigent, oleum affundunt. Qui egent lucerna, infundant oleum. Quibus lucerna est opus, infundunt oleum. Quibus opus est fructu, stercorant agrum.

920. Qui lucrum sentit, sentiat et damnum. Quem sentiu o lucro, sinta também o prejuízo. VIDE: Qui commodum sentit, et incommodum sentire debet.

921. Qui lusus non novit leges, abstineat. [Manúcio, Adágia 110; Rezende 5541] Quem não conhece as regras do jogo, fique fora. Ninguém se meta no que não sabe. VIDE: Oportet remum ducere qui didicit.

922. Qui lutum calcaverit, luto aspergitur. [Studiosus Iovialis 19] Quem pisar na lama, suja-se de lama.

923. Qui luxuriosus est, necesse est ut et avarus sit. [Grynaeus 88] Quem vive no luxo, necessariamente tem de ser ambicioso.

924. Qui maiora cupit, saepe minora capit. [Jakob Werner, Lateinische Sprichwörter 98] Quem deseja o maior, muitas vezes só consegue o menor.

925. Qui mala diligit et bona neglegit, intrat abyssum; nulla pecunia, nulla scientia liberat ipsum. [Jakob Werner, Lateinische Sprichwörter 98] Quem ama o mal e despreza o bem cai no abismo; não há dinheiro nem ciência que o livre.

926. Qui male agit, odit lucem. [S.Anselmo, De Veritate 5; Pereira 117] Quem obra mal, detesta a luz. Qui male egit, odit lucem. Quem agiu mal odeia a luz. VIDE: Daemon ipse crucem fugit, ut malus undique lucem. Male agens odit lucem. Omnis enim qui male agit, odit lucem.

927. Qui malevoli sunt animo, deteriores fiunt rogati. [Cícero, Ad Familiares 2.17, adaptado] Os que têm espírito malvado pioram, quando são rogados. Ao ruim, quanto mais se lhe rogam, mais se estende. VIDE: Pravo animo qui sunt, deteriores fiunt rogati. Quo vilem magis ipse rogas, magis ille superbit. Rusticus, quanto plus rogatur, tanto magis inflatur.

928. Qui mali sunt, habeant mala, qui boni, bona. [Plauto, Pseudolus, Prologus] Os que são maus devem ter castigo, os que são bons devem ter prêmio.

929. Qui malignos sermones inquirit, se ipse inquietat. [Sêneca, De Ira 3.11.1] Quem investiga maledicências perturba a própria paz. Quem escuta de si ouve. Quem as coisas muito apura não vive vida segura. VIDE: Experta est linguas auris iniqua malas. Qui investigator est malorum, opprimetur ab eis. Qui nimis inquirit, multa pericla subit.

930. Qui mandat, ipse fecisse videtur. [Jur / Black 1481] Quem manda, considera-se como se tivesse feito pessoalmente. Qui mandat dicitur ipse facere.

931. Qui mandat solvi, ipse videtur solvere. [Digesta 46.3.56] Quem manda pagar, entende-se que paga pessoalmente.

932. Qui manet diu, vacuus non redit. [Pereira 120] Quem demora muito, não volta com as mãos vazias. Quem tarda, arrecada.

932a. Qui maria sulcant, ventum in manibus non habent. [Publílio Siro] Quem sulca o mar, não tem, de modo nenhum, o vento em suas mãos. VIDE: Non habet in manibus ventos, qui navigat aequor.

933. Qui matrimonio iungit virginem suam bene facit, et qui non iungit melius facit. [Vulgata, 1Coríntios 7.38] O que casa a sua filha donzela, faz bem, e o que a não casa, faz melhor. Casar é bom, não casar é melhor. VIDE: Melius nil caelibe vita.

934. Qui me amat, amat et canem meum. [S.Bernardo, In Festo Sancti Michaelis 3] Quem me ama, ama também meu cão. Quem bem quer a Beltrão bem quer a seu cão. Quem bate no cão, bate no dono. Qui me amat, amet et canem meam. [DAPR 532] Quem me ama, ame também a meu cão. Qui me diligit, et canem meum. VIDE: Cui dominus gratus, canis huic meus amicus. Qui amat me, amat et canem meum. Qui amat me, amet et canem meum. Quisquis amat dominum, diligit et catulum. Tu si me amas, canem meum dilige.

935. Qui me amat, meos diligit. [Pereira 118] Quem me ama também ama os meus. Quem ama a Beltrão ama também a seu irmão. Quem ama a Beltrão ama a seu cão. Amigo do meu amigo meu amigo é. Quem bate no cão, bate no dono.

935a. Qui me deridet, non sua facta videt. [Julius Wegeler, Philosophia Patrum 1030] Quem zomba de mim, não vê os próprios feitos.

936. Qui me laesit, item laedet, si laedere possit. [Gualterius Anglicus, Fabulae Aesopicae 30.9] Quem me fez mal uma vez, fará mal de novo, se puder. Quem fez uma vez, fará duas ou três. VIDE: Aliquando qui lusit, iterum ludet. Qui primo nocuit, vult posse nocere secundo.

937. Qui medice vivit, misere vivit. [Erasmo, Encomium Artis Medicae] Quem vive sob tratamento médico, vive miseravelmente. Qui medice vivit, miserrime vivit. [Benito Jerónimo Feijoo, Cartas 5.21]

938. Qui meditatur discordias, diligit rixas. [Vulgata, Provérbios 17.19] Aquele que medita discórdias ama as rixas. VIDE: Qui diligit rixas, meditatur discordias.

939. Qui medium vult, finem vult. Quem quer o meio quer o fim.

939a. Qui mel in ore ferunt, hi fel in pectore gerunt. Os que trazem mel na boca, esses carregam fel no peito. Mel nos beiços, fel no coração. Boca de mel, coração de fel. Boas palavras, maus bofes. Cruz na boca, o diabo no coração. VIDE: Mel in ore, fel in corde. Mel in ore, verba lactis; fel in corde, fraus in factis.

940. Qui melius probat, melius habet. [Jur / Black 1481] Quem mais prova, mais ganha.

941. Qui melius scit pati, maiorem tenebit pacem. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi 2.3.19] Quem melhor sabe suportar terá maior paz.

942. Qui mentiri, aut fallere insuerit patrem, aut audebit, tanto magis audebit ceteros. [Terêncio, Adelphi 55] Aquele que ousar mentir a seu pai ou costuma enganá-lo, com mais forte razão ousará mentir e enganar aos estranhos.

943. Qui mentiri solet, peierare consuevit. [Cícero, Pro Roscio 46] Quem costuma mentir, habituou-se a perjurar. Qui mentitur, peierare solet. Quem mente costuma perjurar.

944. Qui mercedes congregavit, misit eas in sacculum pertusum. [Vulgata, Ageu 1.6] O que ajuntou muitos ganhos meteu-os num saco roto.

945. Qui metuens vivet, liber mihi non erit unquam. [Horácio, Epistulae 1.16.64] Quem viver com medo, para mim nunca será um homem livre. VIDE: Qui cupit aut metuit, servus est.

946. Qui metuens vivit, miser est. [Epígrafe de Fábula de Fedro / Rezende 5548] Quem vive assustado é infeliz.

947. Qui metuit, arma induat. [Schrevelius 1177] Quem tem medo, porte armas.

948. Qui metuit calamitatem, raro accipit. [Publílio Siro] Quem teme o desastre, raramente é atingido por ele. A desconfiança é a sentinela da segurança. VIDE: Metuendum est semper, esse cum tutus velis.

948a. Qui minatur, monet. Quem ameaça, avisa.

949. Qui minus habent, semper aliquid addant divitioribus. [Terêncio, Phormio 41] Os que menos têm sempre dão alguma coisa aos mais ricos.

950. Qui misere credit, creditur esse miser. [Gualterius Anglicus, Fabulae Aesopicae 24.10] Quem confia demais considera-se digno de pena.

951. Qui misericordiam inimico impertit, sibi denegat. [Bacon, De Augmentis Scientiarum 6, Crudelitas] Quem mostra misericórdia ao inimigo, nega-a a si mesmo. Quem o inimigo poupa, nas mãos lhe morre. Quem tem pena, morre penando.

952. Qui mittit stultum, differt sua commoda multum. [I.V.Zingerle, Die Deutschen Sprichwörter im Mittelalter 22] Quem confia uma tarefa a um tolo, atrasa muito seus ganhos. VIDE: Qui vilem mittit legatum, commoda vertit.

953. Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est. [Vulgata, Provérbios 17.27] Quem modera suas palavras é douto e prudente.

954. Qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse. [Cícero, De Legibus 2.5] Suponho que quem obedece modestamente, quando tiver o poder, mostrar-se-á digno. Quem não sabe sofrer não sabe reger. VIDE: Bene imperat qui bene paruit aliquando. Nemo bene imperat, nisi qui paruerit imperio. Non bene imperat, nisi qui paruerit imperio. Qui bene imperat, paruerit aliquando necesse est, et qui modeste paret, videtur qui aliquando imperet, dignus esse.

955. Qui modica spernit, paulatim decidet. [Beda, Proverbiorum Liber] Quem despreza o pouco cairá aos poucos. Quem despreza o pouco, não ama o muito. Quem não poupa reais, não junta cabedais. VIDE: Maiora perdes, parva ni servaveris. Parvum servabis, donec maiora parabis. Qui spernit modica, paulatim decidet.

956. Qui molitur insidias in patriam id facit quod insanus nauta perforans navem in qua vehitur. [Jur / Black 1481] Quem arma insídias contra sua pátria, age como o marinheiro louco que fura o casco do navio em que navega.

957. Qui monet, amat. [Robert Burton, The Anatomy of Melancholy 1.2.2] Quem te avisa, quer o teu bem. Quem avisa, amigo é. Quem avisa, quer bem. VIDE: Ave et cave.

958. Qui monet, quasi adiuvat. [Plauto, Curculio 464] Quem aconselha, de algum modo ajuda. Quem me repreende, do mal me defende.

959. Qui mori didicit, servire dedidicit. [Sêneca, Epistulae Morales 26.10] Quem aprendeu a morrer, desaprendeu de ser escravo.

960. Qui mortem in malis ponit, non potest eam non timere. [Cícero, De Finibus 3.29] Quem coloca a morte entre as coisas más, não pode deixar de temê-la.

961. Qui mortem metuit, quod vivit, perdit id ipsum. [Dionísio Catão, Disticha 1.22] Quem teme a morte perde até o que vive. Quem teme a morte, perde quanto vive. Qui mortem metuit amittit gaudia vitae. Quem teme a morte, perde as alegrias da vida.

962. Qui mortem timebit, nihil unquam pro homine vivo faciet. [Sêneca, De Tranquillitate Animi 11.6] Quem temer a morte nunca fará nada digno de um homem vivo.

963. Qui morus omnia cernit, haud sese videt. [Schottus, Adagia 617] O louco que tudo vê, não vê a si mesmo. O macaco vê o rabo da cutia, mas não vê o seu. VIDE: Alterius vitium acute cernis, et tua non vides.

964. Qui multa rapuerit, pauca suffragatoribus dederit, salvus erit. [Manúcio, Adagia 511] Quem roubar muito e der um pouco aos seus parceiros, esse estará salvo. Quem furta pouco é ladrão; quem furta muito é barão. Ladrão endinheirado nunca morre enforcado. Qui multa tollit, pauca dat, servabitur. [Manúcio, Adagia 511] Quem rouba muito e dá um pouco, se salvará.

965. Qui multiplicat opes, multiplicat curas. [Florilegium Hebraicum 70] Quem aumenta seus bens, aumenta suas preocupações.

966. Qui multiplicat scientiam, multiplicat dolorem. [Henderson 361] Quem multiplica o saber, multiplica o sofrimento. VIDE: Qui addit sapientiam, addit dolorem. Qui addit scientiam, addit et laborem. Qui apponit scientiam, apponit dolorem.

966. Qui multum bibit, parum sapit. [T.Lohner, Instructissima Bibliotheca 696] Quem bebe muito, sabe pouco.

966a. Qui multum maledicit, ei a multis maledicetur. Quem fala mal de muitos, muitos falarão mal dele.

966b. Qui multum gloriatur, non multum operatur. Quem muito se vangloria, não trabalha muito. Quem muito fala, pouco trabalha.

967. Qui multum habet piperis, etiam oleribus indit. [Apostólio 14.6] Quem tem muita pimenta, mistura-a até nas verduras. Quem tem sangue, faz chouriços. Quem tem muita manteiga, assa-a na ponta do espeto. Quem muito mel tem, nas berças o deita. VIDE: Cui multum est piperis, etiam oleribus immiscet. Pipere abundans etiam oleribus illud admiscet. Pipere abundans etiam oleribus immiscet. Pipere qui abundat, oleribus miscet piper.

968. Qui multum habet, plus cupit. [Sêneca, Epistulae Morales 119.6] Quem muito tem, mais deseja. Quem mais tem, mais quer. VIDE: Avarum irritat, non satiat pecunia. Homines, quo plura habent, eo ampliora cupiunt. Plurima qui tenet, plura tenere cupit.

969. Qui multum peregrinantur, raro sanctificantur. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi 1.23.24] Os que fazem muitas romarias, raramente se tornam santos. Das muitas romarias, poucos trazem virtudes. Qui multum peregrinatur, raro sanctificatur. [Binder, Thesaurus 2784] Quem faz muitas romarias, raramente se torna santo. VIDE: Animum debes mutare, non caelum. Caelum, non animum, mutant, qui trans mare currunt.

969a. Qui natus est ad obolum, non assequetur nummum. [Bernolák 284] Quem nasceu para óbolo não chegará a dracma. Quem nasceu para vintém, nunca chega a ser pataca. Quem nasceu para pobre, nunca chega a rico.

970. Qui ne tuberibus propriis offendat amicum postulat, ignoscet verrucis illius. [Horácio, Satirae 3.73] Quem espera que o amigo não se incomode com seus tumores, deverá desculpar as verrugas dele.

971. Qui negat esse Deum, nec scit quam providus idem est. Quem nega que Deus exista, nem sabe quão generoso Ele é.

972. Qui negat esse Deum, spectet modo sidera caeli! Quem nega que Deus exista olhe apenas os astros do céu!

973. Qui neglegit occasionem, neglegitur ab ipsa. Quem desdenha a oportunidade, é desdenhado por ela.

974. Qui neminem habet inimicum, nec amicum habet quemquam. [Erasmo, Colloquia Familiaria 29] Quem não tem nenhum inimigo, também não tem nenhum amigo. Amigo de todos, amigo de nenhum, tudo é um.

975. Qui neminem non laudat, laudat neminem. [Rezende 5550] Quem elogia a todos, não elogia a nenhum. Amigo de todos, amigo de ninguém.

976. Qui nescit dissimulare, nescit regnare. [Bernardes, Nova Floresta 2.214] Quem não sabe fingir, não sabe reinar. Bem dissimular para bem governar. (=Máxima favorita de Luís XI, da França). VIDE: Fallere qui nescit, vastae sit cultor eremi. Nescit regnare, qui nescit dissimulare.

977. Qui nescit dissimulare, nescit vivere. [John Case, Sphaera Civitatis] Quem não sabe fingir, não sabe viver. VIDE: Stultitiam simulare loco sapientia summa est.

977a. Qui nescit facere, a suis vicinis ediscat. Quem não sabe fazer, aprenda com seus vizinhos. Quem não sabe, pergunte.

978. Qui nescit oboedire, is nesciet imperare. Quem não sabe obedecer, não sabe mandar. VIDE: Nemo autem regere potest, nisi qui et regi. Non potest bene imperare qui male ante serviit. Parere cum didiceris, imperare scies. Praeesse nescit qui subesse nescit.

979. Qui nescit orare, pergat ad mare. [Gaal 196; DAPR 433] Quem não sabe rezar, vá para o mar. Se queres aprender a rezar, entra no mar. Quem anda no mar, aprende a rezar. Qui nescit orare, ascendat ad mare. [Grynaeus 776] Qui nescit orare, vadat ad mare. [Binder, Thesaurus 2785] Qui nescit orare, discat navigare. Quem não sabe rezar, aprenda a navegar. VIDE: Qui vult scire preces, aequoris intret aquas.

980. Qui nescit pati, nescit dominari. [K.F.W.Wander, Deutsches Sprichwörter-Lexikon 227] Quem não sabe sofrer, não sabe reger. VIDE: Nemo autem regere potest, nisi qui et regi.

980a. Qui nescit servire, nescit imperare. Quem não sabe obedecer, não sabe mandar. VIDE: Qui nescit oboedire, is nesciet imperare.

981. Qui nescit tacere, nescit et loqui. [DM 132] Quem não sabe calar, também não sabe falar. VIDE: Homo tacere qui nescit, nescit loqui. Loqui ignorabit, qui tacere nesciet. Qui tacendi non habet artem, nec non loquendi. Tacere nescit idem, qui nescit loqui. Tacere qui nescit, et nescit loqui.

982. Qui nesciunt quid sit inter dexteram et sinistram suam. [Vulgata, Jonas 4.11] Eles não sabem discernir entre a sua mão direita e a sua mão esquerda.

983. Qui nihil aeris habet, nihil aeris perdit unquam. [Binder, Thesaurus 2786] Quem não tem nenhum dinheiro, nunca perde nenhum dinheiro. Quem não tem, não teme. Ninguém pode despir um homem nu. VIDE: Abs re qui vadit, res sibi nulla cadit. Habere eripitur, habuisse nunquam.

984. Qui nihil amat, quid ei homini opus vita est? [Plauto, Persa 182] Ao homem que não gosta de nada, de que lhe adianta a vida?

985. Qui nihil audet, nihil accipit. [50] Quem nada ousa, nada consegue. Quem não arrisca, não petisca. VIDE: Aude aliquid, si vis aliquid esse. Nihil lucri cepit, qui nulla pericla subivit.

986. Qui nihil audet, nihil gaudet. [Miscellanies, Christopher Wordsworth 71] Quem nada ousa, não tem nenhum prazer.

987. Qui nihil debet, lictores non timet. [Rezende 5552] Quem nada deve, não teme os meirinhos. Quem não deve, não teme. VIDE: Conscientia sceleris timorem incutit. Neminem metuit innocens. Nihil est quod timeas, si innocens es.

987a. Qui nihil facit, non errat; qui non errat, non se corrigit. Quem não faz, não erra; quem não erra, não se corrige. Errando é que se aprende.

988. Qui nihil habet, huic nullus amicus adest. [Eiselein 38] Quem nada tem, não tem nenhum amigo. Quem anda sem dinheiro, não arranja companheiro. VIDE: Absque argento omnia vana. Mendico nec parentes amici sunt.

989. Qui nihil habet in vita iucundius vita, is cum virtute vitam non potest colere. [RH 4.14.20] Aquele que na vida nada vê de mais agradável que a vida, não pode levar uma vida virtuosa.

990. Qui nihil habet, nihil perdit. [Bebel, Adagia Germanica] Quem nada tem, nada perde. Quem nada tem, nada teme. VIDE: Cantabit vacuus coram latrone viator. Inops audacia tuta est.

991. Qui nihil potest sperare, desperet nihil. [Sêneca, Medea 163] Quem nada pode esperar, de nada se desespere.

991a. Qui nihil scit, et putat se aliquid scire, illius ignorantia dupla est. [Florilegium Hebraicum 314] Quem nada sabe e julga que sabe alguma coisa, sua ignorência é dobrada.

991b. Qui nihil scit, satis scit, si tacere noverit. Quem nada sabe, sabe bastante, se souber ficar calado. Muito sabe quem não sabe, se sabe calar. Em boca fechada não entra mosca. VIDE: Audi, cerne, tace, si vis cum vivere pace. Audi, vide, tace, si vis vivere in pace. Multum scit qui nihil scit, si tacere scit. Si cupias pacem, linguam compesce loquacem.

991c. Qui nil ferre potest, hominum consortia vitet. [Palingênio] Quem nada pode suportar, evite a companhia dos homens.

992. Qui nimis est humilis, magis est quam stercora vilis. [Moriz Haupt, Zeitschrift fur Deutsches Althertum 138] Quem se humilha demais, é mais desprezível que estrume.

993. Qui nimis est humilis, saepe calcatur in imis. Quem é demasiado humilde, muitas vezes é pisado nos pés. Quem se faz verme, que muito é que o pisem? Quem se faz de ovelha, o lobo o come. VIDE: Qui ovem se facit, lupus manducat illum.

994. Qui nimis inquirit, multa pericla subit. [Pereira 118] Quem muito indaga, muito se arisca. Quem as coisas muito apura, não vive vida segura. VIDE: Qui investigator est malorum, opprimetur ab eis. Qui malignos sermones inquirit, se ipse inquietat.

995. Qui nimis probat, nihil probat. [Breviarium Advocatorum 131; DAPR 794] Quem prova demais, não prova nada. Quando a esmola é demais, o santo desconfia. VIDE: Nihil probat qui nimium probat. Qui nimium probat, nihil probat.

996. Qui nimis propere, minus prospere. [John Ray, English Proverbs 119] Quem vai com pressa excessiva, tem resultado menos favorável. Quem muito se apressa, perde tempo. Quem corre cansa; quem anda alcança. VIDE: Festina lente. Canis festinans caecos parit catulos. Nimium properans, serius absolvit. Qui festinus est pedibus, offendet.

997. Qui nimium capit, parum stringit. [Albertano da Brescia, Liber Consolationis 27] Quem muito abarca, pouco abraça. VIDE: Nimio amplexu parum stringitur. Plurima conantes prendere, pauca ferunt. Qui plura ambit, male astringit.

997a. Qui nimium fatur, stultissimus esse probatur. [Julius Wegeler, Philosophia Patrum 1039] Quem fala demais, comprova que é muito tolo. Quem fala muito, dá bom-dia a cavalo.

998. Qui nimium festinat, caldum edit. [Grynaeus 776] Quem muito se apressa come quente. Apressado come cru. VIDE: Dum festino omnia celeriter percurrere, tardior sum. Qui nimium properat, serius absolvit.

999. Qui nimium multis non amo dicit, amat. [Ovídio, Remedium Amoris 648] Quem insiste em dizer a muitas pessoas ‘eu não amo’, esse ama.

1000. Qui nimium petit, nihil accipit. Quem quer demais, nada consegue. Quem muito quer, tudo perde. Qui nimium petit, totum perdit. Quem quer demais, tudo pede. VIDE: Duos insequens lepores neutrum capit.

Ao Topo