PROVÉRBIOS LATINOS
Introdução
A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V
Home

E

E fimbria de texto iudicatur.
Pela amostra se conhece o pano.
The half shows what the whole means.
On voit bien encore aux tessons ce que fut le pot.
Por el hilo sacarás el ovillo, y por lo pasado lo no venido.

E rivo flumina magna facere.
Fazer de um argueiro um cavaleiro.
To make a mountain of a mole-hill.
Faire d’une mouche un éléphant.
Hacer de una pulga un elefante.
Fare d’una mosca un elefante.
Fari el muŝo elefanton.

E squilla non nascitur rosa.
Não pode o ulmeiro dar peras.
Plant the crabtree where you will, it will never bear pippins.
L'aigle n'engendre pas la colombe.
No pidas al olmo la pera, pues no la lleva.
Il pruno non fa melaranci.
Ne naskas porko leonidon, nek korniko aglidon.

Ea quae dolent, molestum est contíngere.
Em casa de enforcado não se fala de corda.
Never talk of rope in the house of aman who has been hanged.
Il ne faut pas parler de corde dans la maison d'un pendu.
En dom’ de pendigito pri ŝnuro ne parolu.

Eadem oberrare chorda.
Ao que erra, perdoar uma vez, mas não mais.
Ne hontu penti pri faro, hontu persisti en eraro.

Ebrietas prodit quod amat cor, sive quod odit.
Depois de beber, cada qual dá seu parecer.
What soberness conceals, drunkenness reveals.
Ce que le sobre tient au coeur, est sur la langue du buveur.
Quand le vin entre, le secret sort.
Después de beber, cada uno da su parecer.
Vino e sdegno fan palese ogni disegno.
Vera opinio montriĝas en ebrio.

Echinus partum differt.
Na tardança está o perigo.
Ne prokrastu ĝis morgaǔ, kion vi povas fari hodiaǔ.

Edendum tibi est ut vivas, et non vivendum ut edas.
Comer para viver, e não viver para comer.
Eat to live and not livre to eat.
Il faut manger pour vivre et non pas vivre pour manger.

Efficit ignavos patria indulgentia natos.
O muito mimo perde os filhos.
A tender mother breeds a scabby daughter.
Qui aime bien châtie bien.

Efficit insignem nimia indulgentia furem.
Perdoar ao mau é dizer-lhe que o seja.
O perdão faz o ladrão.

Effugere nemo potest, quod futurum est.
O que há de ser, tem muita força.
Ninguém foge à própria sorte.
Nobody can escape his destiny.
Personne ne peut fuir son destin.
Se decidos la sorto, helpos nenia forto.
Pendonto ne dronos.

Egestas docet artes.
A necessidade é mãe da invenção.
Hombre pobre, todo es trazas.
Se stomako doloras, kapo laboras.

Egregie mentiri potest, qui ex loco longe dissito venit.
Quem vem de longe, conta como quer.
De longas vias, longas mentiras.
A traveller may lie with authority.
A beau mentir qui vient de loin.
A luengas vias, luengas mentiras.
Ha bel mentir chi vien de lontano.
Belaj rakontoj el trans la montoj.
Pri lando malproksima estas bone mensogi.

Elephantem ex musca facere.
Fazer de um argueiro um cavaleiro.
To make a mountain of a mole-hill.
Faire d’une mouche un éléphant.
Hacer de una pulga un elefante.
Fare d’una mosca un elefante.
Fari el muŝo elefanton.

Emas, non quod opus est, sed quod necesse est.
Quem compra o que não pode, vende o que não deve.
He that buys what he does not want, must often sell what he does want.
Qui achète ce qu'il ne peut, vend après ce qu'il ne veut.
Quien compra lo que no puede, vende lo que le duele.
Chi compra il superfluo, venderà il necessario.

Emere malo, quam rogare.
Sai caro o que se roga.
Caro compra quem roga.
What is got by begging is dear bought.
Mieux vaut acheter qu'emprunter.
No hay cosa tan cara como lo que con ruegos se compra.
Niuna cosa costa più cara di quella che compano le preghiere.

Eodem cubito, eadem trutina, pari libra.
Como me medires, assim te medirei.
And with what measure you meet, it shall be measured to you again.
De la mesure dont vous mésurez les autres, vous serez mésurés.
Como midáis seréis medidos.
Secondo la misura che farai, misurato anche sarai.
Per kia mezuro vi mezuros, per tia oni mezuros al vi.

Epistula enim non erubescit. / Charta non erubescit.
O papel tudo aceita.
Paper does not blush.
Paper endures all.
Le papier souffre tout et ne rougit de rien.
Al la papero ne mankas tolero.

Equi donati dentes non inspiciuntur.
A cavalo dado não se olha o dente.
Look not a gift horse in the mouth.
À cheval donné on ne regarde pas la bouche.
A caballo regalado no le mires el diente.
A caval donato non si guarda in bocca.
Al ĉevalo donacita oni buŝon ne esploras.

Equus conducticius facit brevia miliaria.
Cavalo alugado não cansa.
Cavalo alugado, nunca cansado.
A horse hired, never tired.
On avance toujours mieux avec un cheval emprunté qu'avec le sien propre.
Caballo alquilado, nunca cansado.
Sproni propri e cavallo altrui fanno corte le miglia.
Ne mia estas la ĉevalo, min ne tuŝas ĝia falo.

Errando, discitur.
Dos escarmentados saem os arteiros.
Errando é que se aprende.
By ignorance we mistake, and by mistakes we learn.
En faillant on apprend.
Errando se aprende.
Sbagliando s’impara.
Post domaĝo venas saĝo.

Errare commune est mortalibus.
Não há cavalo, por bom que seja, que não tropece.
A good marksman may miss.
Il n'est bon maître qui ne faille.
El mejor nadador también se ahoga.
El mejor escribano echa un borrón.
I più destri nuotatori sogliono morire annegati.
Sbaglia il prete all’altare e il contedino all’aratro.
Homo senpeka neniam ekzistis.

Errare humanum est.
Errar é humano.
To err is human.
Tout homme peut faillir.
De los hombres es errar.
Umana cosa è errare.
Peko kaj eraro estas ecoj de l’ homaro.

Errare humanum est, perseverare autem diabolicum.
Humano é pecar, diabólico perseverar.
To err is human; to forgive, divine.
Il est de la nature de l'homme de se tromper; seule la persévérance dans l'erreur est fait du diable.
Humano es pecar, diabólico perseverar.
Il peccare è de uomini, l’ostinarsi è da bestia.
Ne hontu penti pri faro, hontu persisti en eraro
.

Errat interdum quadrupes.
Não há cavalo sem tacha.
A horse stumbles that has four legs.
Il n'y a si bon cheval qui ne bronche.
No hay caballo, por bueno que sea, que no tropiece algún día.
E cade anche un cavallo che a quattro gambe.
Neniu sanktulo estas sen makulo.

Errores medicorum terra tegit.
Erros de médico, a terra os cobre.
The doctor's faults are covered with earth.
La terre couvre les fautes des médecins.
Les fautes de médecins, la terre les recouvre.
Los errores de los médicos, la tierra los cubre.
Gli errori dei medici la terra li copre.
Eraron de kuracisto la tero kovras.

Esse sibi similes alios fur iudica omnes.
Pensa o ladrão que todos são da sua condição.
Who is in guilty suspects everybody.
Il semble à un larron que chacun lui est compagnon.
Piensa el ladrón que todos son de su condición.
Il ladro pensa che tutti sono della sua stessa condizione.
Ne kredas ŝtelisto, ke honestaj ekzistas.

Est avis in dextra melior quam quattuor extra.
Mais vale um pássaro na mão que dois que voando vão.
One bird in the hand is worth two flying.
Moineau en main vaut mieux que pigeon qui vole.
Más vale pájaro en mano que ciento volando.
Meglio fringuela in mano che tordo in frasca.
Ne fidu heredon, fidu posedon.

Est captu facilis turbatis piscis in undis.
Nas águas revoltas pesca o pescador.
En akvo malklara oni fiŝkaptas facile.

Est facile quodvis, quando fert opem Deus.
Quando Deus quer, com todos os ventos chove.
When God wills, all winds bring rain.
Rien ne réussit, si Dieu n'y donne sa bénédiction.
Más vale a quien Dios ayuda, que a quien mucho madruga.
Quando Dio aiuta, ogni cosa riesce.
Se Dio ordonos, eĉ ŝton’ lakton donos.

Est gula totius fons et origo mali.
A gula mata mais que a espada.
Gluttony kills more than the sword.
Les gourmands font leur fosse avec leurs dents.

Est hominum penuria tanta bonorum, ut non miremur te modo iura dare.
À falta de homens bons, te fizeram alcaide.

Est in canitie ridiculosa Venus.
Amor no velho traz culpa, e no mancebo, fruto.
No fool like an old fool.
C'est trop laide chose que de vieil luxurieux.
Hombre entrado en días, las pasiones frías.
Vecchio innamorato, o matto o ingannato.
Non v’è cosa peggiore che in vecchie membra il pizzicor d’amore.

Est proprium stultitiae aliorum vitia cernere, oblivisci suorum.
O macaco olha o rabo da cutia e não vê o seu.
Forget other's faults by remembering your own.
Ceux de qui la conduite offre le plus à rire, sont toujours sur autrui les premiers à médire.
Quien a outro quiere juzgar, en sí debe comenzar.
Chi d’altrui parlar vorrà, guardi se stesso e tacerà.
Contro i difetti del vicin t’adiri, e gli stessi difetti in te non miri.
En fremda okulo ni vidas ligneron, en nia ni trabon ne vidas.

Est pulchris sua dos forma sine arte potens.
Mulher bonita nunca é pobre.
Beauty carries its dower in its face.
Beauté porte sa bourse.
Una cara hermosa lleva en si secreta recomendación.
Chi nasce bella non nasce povera.
Bela vizaĝo estas duono da doto.

Est qui macram regis vaccam, solvit opimam.
Quem a vaca de el-rei come magra, gorda a paga.
He that eats the king's goose, shall be chocked with the feathers.
Qui a mangé l'oie du roi, cent ans après il en rend la plume.
Quien come la vaca del rey, a cien años paga los huesos.
Chi mangia la vacca del re, a cent’anni di là ne paga le ossa.

Est quoque cunctarum novitas carissima rerum.
Do que é novo gosta o povo.
O que é novo sempre agrada.
All that is new is fair.
Novelty always appears handsome.
Tout nouveau, tout beau.
Changement de corbillon fait trouver le pain bon.
Ĉion novan oni ŝatas, malnovan oni forbatas.

Est satis atque superest verbum sapientibus unum.
A bom entendedor, poucas palavras.
A word to the wise is enough.
À bon entendeur, peu de paroles.
Malsaĝulo diris vorteton, saĝulo komprenas la tutan aferon.

Esto laborator, et erit Deus auxiliator.
Ajuda-te, que Deus te ajudará.
Help yourself, and God will help you.
Aide-toi, le ciel t'aidera.
Ayudate y el Cielo te ayudará.
A Dios rogando y con el mazo dando.
Chi s’aiuta, Iddio l’aiuta.
Dion fidu, sed senfare ne sidu.
Helpu al vi, vin helpos Di'.

Et genus et famam regina pecunia donat.
O dinheiro faz o homem inteiro.
A man without money is a bow without an arrow.
Un homme sans argent est un loup sans dent.

Et mala radices altius arbor agit.
Erva ruim cresce muito.
Ill weeds grow apace.
Mauvaise herbe croît toujours.
Malbona herbo froston ne timas.

Et post malam segetem serendum est.
Por medo dos pardais não se deixa de semear cereais.
Forbear not sowing because of birds.
Il ne faut pas laisser de semer par crainte des moineaux.
Por miedo de gorriones no se dejan de sembrar cañamones.
Non cessar per gli uccelli, di seminar piseli.
Post la fasto venas festo.

Et virtus testudinibus et sapientia cedit.
Não há fechadura, se é de ouro a gazua.
All things are obedient to money.
A gold key opens all doors.
L'argent ouvre toutes les portes.
Ora ŝlosilo ĉion malfermas.

Et vitrum et mulier sunt in discrimine semper.
A mulher e o vidro estão sempre em perigo.
A woman and a glass are ever in danger.
La femme et le verre sont toujours en danger.

Etiam capillus unus habet umbram suam.
Cada cabelo faz sua sombra na terra.
Even a hair casts its shadow.
Il n'y a si petit buisson qui n'ait son ombre.
Cada cabello hace su sombra.
Ogni pelo ha la sua ombra.
Eĉ najtingalo ne estas sen galo.

Etiam formicae sua bilis inest.
Formiga tem catarro.
Even a fly has its spleen.
La fourmi a sa colère.
Eĉ muso sentas, kiam vi ĝin turmentas.

Etiam nimia peritur laetitia.
De muita alegria também se morre.
Pleasure that comes too thick, grows fulsome.
On meurt bien de joie.
Aun los deleites son penosos, cuando sin moderación se gozan.
Troppa gioia diventa dolore.

Etiam parietes, arcanorum soli conscii, timebantur.
Matos têm olhos, e paredes têm ouvidos.
Walls have ears.
Les murs ont des oreilles.
Las paredes oyen.
I muri hanno orecchi.
La muro havas orelojn.

Evolat, consumptis epulis, generalis amicus.
Barriga cheia, companhia desfeita.
Pão comido, companhia desfeita.
Amigo de mesa não é de firmeza.
Eaten bread is soon forgotten.
Morceau avalé n'a plus de goût.
Pano estas alportita, korbo estu forĵetita.

Ex abundantia cordis os loquitur.
A boca fala do que está cheio o coração.
Out of the abundance of the heart the mouth speaks.
De l'abondance de coeur la bouche parle.
La boca habla de lo que hay en el corazón.
La bocca parla di quelle che c’è nel cuore.
Koro tro plena, buŝo parolas.

Ex alieno corio longa corrigia.
Ex alieno tergore lata secare lora.

Da pele alheia, grande correia.
There is good cutting large thongs of another man's leather.
Du cuir d'autrui, large courroie.
El fremda ledo oni tranĉas larĝe.

Ex arena funiculum efficere.
Buscar água em fonte seca.

Ex aspectu nascitur amor. / Ex visu amor.
O amor entra pelos olhos.
The eye lets in love.
L'amour naît du regard.
El amor entra por los ojos.
L’occhio attira l’amore.

Ex damno alterius, alterius utilitas.
Morrem uns para que outros vivam.
Le malheur des uns fait le bonheur des autres.

Ex digito gigas.
Pelo dedo se conhece o gigante.
The tree is known by its fruit.
Au chant on connaît l'oiseau.
Faro farinton rekomendas.
Koniĝas la majstro laŭ sai verko.

Ex domo felis discedit mus impransus.
De casa de gato não sai o rato farto.

Ex eodem ore calidum et frigidum efflare.
Morder e assoprar.
Blow hot and cold with the same breath.
Souffler le froid et le chaud.
Dar una de fría y otra de caliente.
Darne una calda e una fredda.

Ex fructu cognoscitur arbor.
Pelo fruto conheço a árvore.
O bom fruto vem da boa semente.
A tree is known by its fruits.
On connaît l'arbre à son fruit.
El árbol por el fruto es conocido.
Dal frutto si conosce l’albero.
Laǔ la frukto oni arbon ekkonas.

Ex gutta mellis generantur flumina fellis.
Pouco fel faz azedo muito mel.
One drop of poison infects the whole tun of wine.
Un peu de fiel gâte beaucoup de miel
Unu ovo malbona tutan manĝon difektas.

Ex ipso bove lora sumuntur. / Ex bove coria sumuntur.
Do couro saem as correias.

Ex ipso remedio vitia nascuntur.
Pior o remédio que o mal.
There are some remedies worse thant the disease.
Le remède est souvent pire que le mal.
A veces es peor el remedio que la enfermedad.
Más mató la receta que la escopeta.
Spesso è peggiore il rimedio che il male.

Ex malis eligere minima opportet. / Ex duobus malis minimum eligendum.
Dos males o menor.
Of two evils, choose the less.
Entre deux maux, il faut choisir le moindre.
El du malbonoj pli malgrandan elektu.

Ex minima magnus scintilla nascitur ignis.
De pequena candeia, grande fogueira.
Little sparks kindle great fires.
De petite scintille s'enflambe une ville.
De pequeña centella, gran hoguera.
Piccola scintilla può bruciare una villa.
De malgranda kandelo forbrulis granda kastelo.

Ex multis paleis parum fructus.
Muita palha e pouco grão.
Much bran and little meal.
Beaucoup de paille, peu de grains.
Mucha paja y poco grano.
Molta paglia, poco grano.

Ex nihilo nihil fit.
De nada, nada se faz.
Nothing comes from nothing.
On ne fait rien de rien.

Ex ore parvulorum veritas.
Da boca das crianças sai a verdade.
Out of the mouths of babes and sucklings comes forth truth.
La vérité sort de la bouche des enfants.

Ex peccato peccatum nascitur.
Um abismo chama outro.
Of one ill comes many.
Un péché attire l'autre.
El abismo llama el abismo.
De colpa nasce colpa.
Malfeliĉoj kaj batoj venas ĉiam kun fratoj.

Ex relatu referre fere mentiri est.
Quem diz o que não viu, arrisca-se a mentir.
Hearsay is half lies.
Avoir ouï-dire, c'est moitié menterie.
Hablar por referencias es casi mentir.
De lo pintado a lo vivo, hay cien leguas de camino.
Chi parla per udita, aspetti la mentita.
Ne kredu al orelo, kredu al okulo.

Ex socio cognoscitur vir.
Dize-me com quem vais, dir-te-ei o que farás.
Tell me with whom you go, and l'll tell you what you do.
Dis-moi qui tu hantes, je te dirai qui tu es.
Dime con quién irás, y te diré lo que harás.
Dimmi con chi pratichi, e ti dirò chi sei.
Kun kiu vi festas, tia vi estas.
Kun kiu vi kuniĝas, tia vi fariĝas.

Ex tuo ingenio alios iudicas.
Pelo teu coração, julgas o de teu irmão.
He mesures another's corn by his own bushel.
Il semble à un larron que chacun lui est compagnon.

Ex ungue leonem.
Pelas unhas se conhece o leão.
You may know the lion by his clow.
A l'ongle on connaît le lion.
Por las uñas se descubre al león.
Dall’unghia si conosce il leone.
Laŭ la frukto oni arbon ekkonas.
Per la ungo oni konas leonon.

Ex ventre crasso tenue sensum non nascitur.
Barriga cheia, pé dormente.
A fat belly, a lean brain.
Après repas étude ne va.
Estomac plein, cerveau vide.
Vientre lleno, cabeza vacía.
Il ventre pieno fa la testa vuota.

Ex verbis fatuum, ex sonitu cognoscimus ollas.
A panela pelo chiar, e o homem pelo falar.
Pelo canto se conhece o pássaro.
A bird is known by its note, and a man by his talk.
A la plume et au chant l'oiseau, et au parler le bon cerveau.
La olla en el sonar, y el hombre en el hablar.
Gli uomini si conoscono al parlare, e la campana al sonare.
Poton taksu laŭ sono, sinjoron laŭ tono.

Exceptio firmat regulam.
A exceção confirma a regra.
Não há rio sem vão, nem regra sem exceção.
The exception proves the rule.
L'exception confirme la règle.
No hay regla sin excepción.
L’occasione conferma la regola.
Ne ekzistas regulo sen escepto.

Excipias gelidos penula trita notos.
Sapato, roto ou são, é melhor no pé que na mão.

Excusatio non petita, accusatio manifesta.
Quem se escusa, se acusa.
He who excuses himself, accuses himself.
Qui s'excuse, s'accuse.
Excusa no pedida la culpa manifiesta.
Chi si scusa, s’accusa.
Kiu sin ekskuzas, tiu sin akuzas.

Eximia est virtus praestare silentia rebus.
Quem calou venceu, e fez quanto quis.

Exitus acta probat.
No fim é que se cantam as glórias.
Não atires foguetes antes da festa.
All’s well that ends well.
À la fin se chante le Gloria.
À la fin on verra qui aura mangé le lard.
Al fin se ven las zurrapas.
Il fine è quello che giuoca.
Ne fanfaronu irante, fanfaronu revenante.

Experientia est magistra rerum.
A experiência é mãe da ciência.
Experience is the mother of science.
Expérience est mère de science.
En forgeant on devient forgeron.
La experiencia es la madre de la ciencia.
Experienza, madre di scienza.
Sperto saĝon akrigas.

Experientia praestantior arte.
Mais vale experiência que ciência.
Years know more than books.
Experience passe science.
Ne demandu scienculon, demandu spertulon.

Experta est linguas auris iniqua malas.
Quem escuta de si ouve.
Listeners hear no good of themselves.
Qui écoute aux portes entend souvent sa propre honte.
Qui cherche trouve.
Quien escucha, su mal oye.
Chi sta alle scolte, sente le sue colpe.
Kiu aǔskultas, kie li ne devas, tiu aǔdas, kion li ne revas.

Exsiliat reliqua fora clausa quaerentibus una.
Nunca Deus fecha uma porta que não abra outra.
God never shuts one door but He opens another.
Quand Dieu ferme une porte, Il ouvre une fenêtre.
Cuando una puerta se cierra, ciento se abren.
Non si serra mai una porta che non se n’para un’altra.
Kiam Dio fermas unu pordon, Li malfermas alian.

Exstincta lucerna, omnes catti pares.
À noite, todos os gatos são pardos.

Extrema gaudii luctus occupat.
O dia do prazer é véspera do pesar.
After pleasure comes pain.
Les plaisirs portent ordinairement les douleurs en croupe.

Extremis malis, extrema remedia. / Extremis morbis, extrema, exquisita remedia optima sunt.
A mal desesperado, remédio heróico.
Desperate diseases need desperate remedies.
A grands maux, grands remèdes.
A grandes males, grandes remedios.
A mali estremi, estremi rimedi.
Grandaj malbonoj, grandaj rimedoj.

Extremitates, aequalitates.
Os extremos se tocam.
Extremes meet.
Les extrêmes se touchent.
Los extremos se tocan.
Gli extremi si toccano.
Ekstremoj sin tuŝas.

 

Ao Topo